Giáo dục tại nhà (homeschooling hoặc home education) là xu hướng dạy và học xuất hiện từ nhiều năm trước tại Việt Nam, thu hút được sự quan tâm của khá đông phụ huynh tại các thành phố lớn, những người quan tâm đến việc cho con du học trong tương lai. Vậy hình thức homeschooling ra đời từ đâu và tính khả thi khi ứng dụng tại Việt Nam như thế nào?
Nguồn gốc của Homeschooling
Vào những năm 1970, với quan điểm rằng: “Việc các trường chính quy tập trung vào việc học thuộc lòng đã tạo ra một môi trường lớp học áp bức được thiết kế để khiến trẻ em phải tuân thủ. Đồng thời, việc đi học sớm có hại cho trẻ em và trẻ em nên được học ở nhà cho đến khi tám hoặc chín tuổi để mang lại cho chúng một nền giáo dục, tâm lý vững chắc. và nền tảng đạo đức.” John Holt và Raymond Moore, hai nhà lý thuyết giáo dục và là người ủng hộ cải cách trường học đẫ truyền cảm hứng và kêu gọi các bậc cha mẹ “giải phóng” con khỏi nền giáo dục chính quy áp đặt lúc đó và đi theo một phương pháp hiệu quả hơn, ngày nay gọi là Homeschooling.
Sau đó, khi Holt và Moore bắt đầu ủng hộ giáo dục tại nhà, thì giáo dục trẻ em tại nhà đã được chấp nhận hợp pháp ở mọi tiểu bang nhưng phải tuân theo các quy định khá nghiêm ngặt. Ví dụ như yêu cầu phụ huynh phải có giấy phép giảng dạy, trẻ học tại nhà sớm thường làm việc với hội đồng trường học tại địa phương, và phải đáp ứng các yêu cầu về kế hoạch giáo dục tại nhà đã cho phép.
Trong những năm 1980, xu hướng giáo dục trẻ em tại nhà đã thay đổi khi một làn sóng cá nhân mới tham gia vào phong trào này. Là những Cơ đốc nhân theo đạo Tin lành và theo trào lưu chính thống tham gia vào các cuộc chiến tranh văn hóa hùng biện về các trường công lập là “nhà kính của quỷ Satan”, những người này có ác cảm với trường học công lập. Đến năm 1990, homeschooling không còn liên quan đến phong trào cải cách giáo dục theo khuynh hướng tự do và cải cách như những năm 1970, mà thay vào đó là các ý tưởng tôn giáo bảo thủ và Quyền Cơ đốc giáo.
Tại thời điểm này, nhiều vấn đề xảy ra xoay quanh chủ đề homeschooling và các cuộc chiến pháp lý bắt đầu một cách nghiêm túc, khi học sinh học tại nhà phải đối mặt với các phản hồi tiêu cực và bất hợp tác từ phía các trường công lập. Bởi thực tế, một số nhà trường cảm thấy bị đe dọa bởi số lượng học sinh học tại nhà ngày càng tăng.
Sau một thời gian, một số tiểu bang đã thay đổi chính sách cũ và thông qua các quy chế chi tiết và cụ thể hơn về giáo dục tại nhà hiện đại. Tuy nhiên, việc giám sát giáo dục tại nhà ngày nay giữa các tiểu bang vẫn có nhiều điểm khác nhau. Một số bang hoàn toàn không có sự giám sát nào, trong khi những bang khác đưa ra nhiều yêu cầu khác nhau cho phụ huynh và học sinh homeschooling như kiểm tra hoặc phê duyệt chương trình giảng dạy. Đến năm 1990, hầu hết các bang đã làm hòa và cởi mở hơn với học sinh theo homeschooling.
Ban đầu, nhiều nhà lãnh đạo phong trào homeschooling chỉ tập trung vào việc “giải phóng” trẻ em khỏi những ràng buộc của trường học chính quy và để chúng tự do theo đuổi sở thích của mình. Thì bây giờ, họ lại có một mục tiêu và tầm nhìn tôn giáo và xã hội cấp tiến hơn. Trong đó, trẻ em sẽ được học tại nhà với mục đích cho tương lai rõ ràng hơn, như đủ điều kiện vào làm việc tại chính phủ, giáo dục và các ngành giải trí,...như tất cả học sinh khác.
Homeschooling đã tiếp tục phát triển với những bước nhảy vọt, và được coi là một phương pháp giáo dục thay thế giá dục nhà trường. Ngày càng có nhiều gia đình lựa chọn cho con học tại nhà không phải vì lý do tôn giáo, mà vì phù hợp với nhu cầu gia đình. Ví dụ như lo ngại về bắt nạt học đường, hoặc chất lượng giáo dục nhà trường địa phương kém. Từ sự đa dạng ngày càng tăng này, kết hợp với sự ra đời và phát triển của internet, đã mở ra xu hướng Homeschooling mới và hiện đại hơn, phù hợp với nhu cầu của các gia đình mà vẫn đảm bảo được chất lượng giáo dục cho con.
(Tham khảo Coalition for respontible home education ( CRHE))
Homeschooling tại Việt Nam có phổ biến hay không?
Tại Việt Nam, Homeschooling được biết đến từ khá sớm và được quan tâm nhiều vào những năm 2010, với mục đích cho con du học sớm trong tương lai. Cho tới nay, giáo dục tại nhà là chủ đề được nhiều phụ huynh thảo luận hơn, cộng đồng homeschooling Việt Nam cũng nhiều thành viên hơn, kể cả những người không phải là bố mẹ cũng quan tâm.
Mục đích Giáo dục tại nhà cho con
Bên cạnh đó, bố mẹ Việt có nhiều chương trình homeschooling quốc tế để lựa chọn cho con hơn. Bởi sự phát triển mạnh mẽ của Internet và cơ hội du học phong phú và dễ dàng hơn, kể cả du học tự túc và du học diện học bổng. Điều này giúp bố mẹ được tiếp cận các chương trình học có hệ thống và phù hợp với nhu cầu du học của con hơn, tránh mất thời gian vào các con đường chưa có hiệu quả.
Một số khảo sát ghi nhận được ở các gia đình cho con homeschooling, phần lớn bố mẹ định hướng cho con du học từ sớm, gia đình có khả năng về kinh tế, bố mẹ có học vấn cao và tiếp xúc với môi trường nước ngoài nhiều, lựa chọn các chương trình homeschooling trực tuyến phổ biến từ nước ngoài.
Thực trạng Giáo dục tại nhà ở Việt Nam
Tuy nhiên, luật pháp Việt Nam (Luật Phổ cập giáo dục Tiểu học, Luật Giáo dục,...) chưa có khung cho hoạt động giáo dục tại nhà. Mà theo Luật thì việc phổ cập GDTH và THCS là bắt buộc thực hiện tại các trường học công lập hoặc tư thục, dạy học bằng tiếng Việt theo chương trình phổ thông do Bộ GD&DT quy định. Việt nam chưa có chủ trương hay quy định riêng cho mô hình giáo dục tại nhà - Homeschooling. Đồng thời, chưa có quy chế về đánh giá và công nhận kết quả học tập không ràng buộc với cơ sở giáo dục trường học nên chưa thể đánh giá được chất lượng giáo dục tại nhà.
Mặc dù như vậy, dựa trên nhu cầu du học sớm cho con và định cư nước ngoài của nhiều gia đình Việt Nam. Homeschooling vẫn được xem là sự lựa chọn tối ưu và hiệu quả cho con, đặc biệt là nhiều chương trình giáo dục tại nhà phù hợp với kiến thức của các kỳ thi sát hạch đại học quốc tế như SAT.
Sự hiểu biết và áp dụng homeschooling của phụ huynh
Bên cạnh những bố mẹ có sự hiểu biết về homeschooling và du học thì cũng có nhiều phụ huynh có sự hiểu lầm về hình thức này, cho rằng đây là một phương pháp dạy học tiếng Anh tại nhà cho con, hay học thêm tại nhà,... Điều này cho thấy, để bắt đầu homeschooling cho con thì bố mẹ cần có mục tiêu rõ ràng và hiểu biết về bản chất của hình thức này.
Xem thêm: Homeschooling là gì và 9 điều bố mẹ cần biết trước khi cho con theo học.
Một số trường hợp về homeschooling Việt Nam
Để hiểu học về các gia đình quyết định cho con giáo dục tại nhà ở Việt Nam, Thebookland tổng hợp một số trường hợp sau từ các báo chính thống Việt Nam:
Cho hai con trai Thái Anh (sinh năm 2003) và Nhật Anh (sinh năm 1998) homeschool cũng là quyết định của gia đình chị Lê Thị Thanh, Q.Tân Bình, TP.HCM. Chị Thanh cho biết, lý do của quyết định này là vì có nhiều bất cập trong cách giáo dục của trường công lập khiến anh chị rất bức xúc, chẳng hạn như những hình thức phạt không hiệu quả, chương trình học thừa thãi một cách vô lý khiến học sinh quá tải, bài tập về nhà quá nhiều…
Sau khi quyết định cho con học ở nhà, chỉ có chị Thanh vẫn tiếp tục công việc giảng dạy, còn chồng chị nghỉ ở nhà để học cùng con. Ngoài sách, tài liệu do anh chị chọn lọc, con đều xem các kênh truyền hình bằng tiếng Anh, xem phim hoạt hình, học tiếng Anh bằng các phần mềm trên máy tính, internet... Anh chị cũng định hướng cho hai con luyện thi chứng chỉ trung học quốc tế IGCSE và du học sau khi tốt nghiệp.
Chị Nguyễn Thúy Uyên Phương, sáng lập Trường ngoại khóa Tomato Children’s Home cho rằng, chị cũng sẽ không chọn homeschool hoàn toàn cho con vì giáo dục luôn phải gắn với cuộc sống. “Đứa trẻ nào cũng cần phải tương tác với môi trường bên ngoài gia đình, nơi có bạn bè, thầy cô vì ngoài kiến thức học thuật, các em còn cần được học về lòng nhân ái, sự chia sẻ, cách giao tiếp…”.
Cũng theo chị Uyên Phương, ở châu u hiện nay khá phổ biến mô hình trường tinh gọn (micro-school). Trường này thường chỉ có hai, ba lớp với 50-70 học sinh, có trường chỉ khoảng 30 học sinh. Do số lượng học sinh ít nên giáo viên có điều kiện tương tác và phát triển từng cá thể chu đáo hơn.
Dù ở hình thức và chương trình nào thì homeschool ở Việt Nam có xu hướng tăng dần như nhu cầu tất yếu của xã hội. Nhiều quan điểm cho rằng, giáo dục tại gia có được hệ thống giáo dục Việt Nam công nhận hay không chỉ là vấn đề thời gian. Nhưng nhiều người trong ngành cho rằng, một khi hình thức này phát triển hơn nữa sẽ trở thành động lực để đổi mới giáo dục Việt Nam trong tương lai tốt hơn cho trẻ em.
Phụ huynh có nhu cầu mua sách homeschooling cho con và sách tương tác bằng tiếng Anh chính hãng từ các NXB hàng đầu thế giới thì nhà sách ngoại văn online Thebookland là một sự lựa chọn tốt. Chúng tôi chuyên cung cấp thư viện đầu đời cho trẻ em, sách hoạt động, sách khoa học, văn học, nghệ thuật và rất nhiều thể loại khác nữa. Đặc biệt, nhiều trường học quốc tế tại Việt Nam là khách hàng lớn của chúng tôi trong thời gian dài lâu. Thebookland tự hào là đơn vị nhập khẩu sách ngoại văn tiếng Anh chính hãng, phong phú giúp bố mẹ viết có nhiều sự lựa chọn cho con, giúp các con tiếp cận với tri thức kinh điển quốc tế, mới nhất và an toàn cho sức khỏe.
Xem thêm:
Như vậy, bài viết này đã chia sẻ về nguồn gốc của Homeschooling và thực trạng giáo dục tại nhà ở Việt Nam tới độc giả. Mong rằng nội dung bài viết hữu ích cho Quý phụ huynh và bạn đọc. Cùng tham khảo chuyên mục Blog để đọc thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé!
Lưu ý: Thebookland chỉ cung cấp các loại sách và đồ chơi giáo dục hỗ trợ cho chương trình Homeschooling, không bán khóa học/ nhận học viên Homeschooling. Cảm ơn Quý phụ huynh đã quan tâm và mời quý vị tham khảo đồ dùng học tập cho các con tại chuyên mục Shop của Thebookland!
