Trên hành trình giáo dục các thế hệ trẻ tương lai, mỗi quốc gia, mỗi nền văn hóa có phương pháp giáo dục riêng. Điều này tạo nên bức tranh giáo dục muôn màu trên thế giới, không chỉ thể hiện qua triết lý giáo dục mà còn ở cách thức tiếp cận, phương pháp giảng dạy và môi trường học tập.
Mỗi phương pháp đều mang những ưu điểm và giá trị riêng, hướng tới trẻ, góp phần khơi dậy tiềm năng và định hướng con đường phát triển cho cho các em. Việc khám phá và học hỏi từ những phương pháp giáo dục đa dạng sẽ mang đến cho chúng ta những bài học quý giá, tạo dựng môi trường học tập hiệu quả hơn cho con em.
Các lớp học hỗn hợp, không bài tập về nhà ở Phần Lan
Phần Lan thường được coi là có một trong những hệ thống giáo dục tốt nhất trên thế giới. Trẻ em nước này liên tục được xếp hạng trong số những học sinh đạt thành tích cao nhất về toán, đọc và khoa học. Có đến 66% học sinh tiếp tục học đại học, đây là tỷ lệ cao nhất ở Châu Âu. Điều gì khiến đất nước này thành công đến vậy?
Đầu tiên, trẻ em Phần Lan bắt đầu học chính quy khi lên 7 tuổi, các em không hề làm bài kiểm tra nào trong sáu năm đầu đời. Và hầu như các em không làm bài tập về nhà hay bài kiểm tra nào cho đến khi bước vào tuổi thiếu niên.
Bằng quan niệm rằng, việc thiếu sự cạnh tranh và áp lực học tập này cho phép trẻ em phát triển, dạy chúng cách học chứ không phải cách vượt qua các kỳ thi. Theo đó, bài kiểm tra bắt buộc duy nhất mà trẻ em Phần Lan phải thực hiện là ở tuổi 16, khi kết thúc thời gian học trung học.
Phần Lan rất chú trọng đến giáo dục theo quy mô lớp học khoa học nhỏ, giới hạn 16 học sinh một lúc, để tất cả học sinh có thể tham gia vào các thí nghiệm khoa học. Trong khi trường học ở Vương quốc Anh phải bám sát chương trình giảng dạy quốc gia thì ở Phần Lan, giáo viên được tự do lựa chọn những gì trẻ em sẽ được dạy.
Một điểm đặc biệt, không giống như các trường học ở Vương quốc Anh, hệ thống giáo dục của Phần Lan không phân luồng học sinh theo khả năng. Trẻ em thuộc mọi khả năng được dạy trong cùng một lớp, điều này cho phép những đứa trẻ có khả năng yếu có thể học hỏi từ những đứa trẻ thông minh hơn. Kết quả tích cực bất ngờ là khoảng cách giữa những người đạt thành tích cao nhất và thấp nhất là nhỏ nhất trên thế giới, cùng với tỉ lệ đỗ đại học cao nhất Châu Âu. Phải chăng việc bớt cứng nhắc hơn trong trường học là chìa khóa để thu hẹp khoảng cách về trình độ học vấn?
Thời gian bắt đầu muộn hơn ở Vương quốc Anh
Trên khắp Vương quốc Anh, với từng khu vực và trường học sẽ có thời gian bắt đầu lớp học khác nhau, họ sẽ được tự thiết lập lịch trình riêng. Các trường học ở Anh theo truyền thống bắt đầu vào khoảng 8h30 - 9h sáng và kết thúc lúc 3 giờ chiều hoặc 4 giờ chiều mỗi ngày. Chương trình học thường được chia thành bốn đến năm bài, mỗi bài 55 phút và nghỉ trưa để học sinh có thể tham gia các hoạt động ngoại khóa.
Theo một số chuyên gia tại Anh, như Paul Kelley của Viện khoa học thần kinh về giấc ngủ và sinh học tại Đại học Oxford, đã kêu gọi nên bắt đầu bài học ở lớp vào các thời gian linh hoạt hơn. Tới năm 2015, Kelley lập luận rằng thanh thiếu niên nên bắt đầu đi học muộn nhất là 11 giờ sáng để 'chống lại cuộc khủng hoảng thiếu ngủ ở giới trẻ' tại đất nước này.
Điều này đã được hỗ trợ thêm bởi một nghiên cứu quan sát kéo dài 4 năm tại một trường trung học do nhà nước Anh tài trợ, cho thấy việc bắt đầu học vào lúc 10 giờ sáng giúp giảm 50% tỷ lệ bệnh tật ở học sinh và tăng 12% số học sinh có tiến bộ học tập tốt. Một số trường học trên khắp Vương quốc Anh, đã thử nghiệm các điều khoản bắt đầu muộn hơn theo ý muốn của họ.
Tóm lại, giờ bắt đầu lớp học của các trường trung học ở Vương quốc Anh khá đa dạng. Trong khi một số lớp học có thể bắt đầu sớm nhất là 8 giờ sáng, những lớp khác có thể không bắt đầu cho đến chiều muộn hoặc thậm chí là vào buổi tối. Tuy nhiên, tất cả đều được sắp xếp phù hợp với chương trình giảng dạy của từng khóa học giúp các em có trải nghiệm học tập hiệu quả nhất.
Robot tham gia vào dạy học ở Singapore
Từ năm 2016, Singapore đang thí điểm robot để dạy học sinh mẫu giáo các kỹ năng xã hội. Hai robot Pepper và NAO đã lần lượt được sử dụng tại hai trung tâm mầm non My First Skool Jurong Point và My World @ Bukit Panjang. Pepper là một robot giống con người, có thể đọc cảm xúc và học hỏi từ các tương tác của con người, giúp nó phản ứng một cách tự nhiên với con người.
Các nhà giáo dục Singapore cho rằng, tính chất tương tác của robot này sẽ giúp tăng cường sự tham gia của trẻ em trong lớp, đặc biệt là ở những trẻ nhút nhát. Mặc dù công nghệ còn một số bất cập, như robot khó nhận ra giọng nói trong môi trường ồn ào và chỉ có thời lượng pin là 30 phút - nhưng kết quả ban đầu rất đáng khích lệ. Học sinh không chỉ mong đến trường để xem robot, robot còn giúp khuyến khích những đứa trẻ nhút nhát chơi với bạn khác và thoát ra khỏi vỏ bọc của mình. Các giáo viên nhận thấy việc thu hút trẻ tham gia vào lớp học dễ dàng hơn vì Pepper phản ứng với giọng nói, xúc giác và thị giác. Pepper cũng sẽ đóng vai trò giúp trẻ em “thiết kế sách truyện của riêng mình”.
CoDDiE, một robot trợ giảng được phát triển với sự hợp tác giữa Trường Bách khoa Ngee Ann và Trường Tiểu học Hougang, được sử dụng để dạy học sinh về vệ sinh trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Kể từ đầu năm 2020, học sinh tại Trường Tiểu học Hougang đã có một diện mạo mới giúp các em học toán và viết mã.
Với sự bùng nổ của công nghệ mới, các nhà giáo dục Singapore liên tục phát triển giáo dục bằng robot mới mẻ, thu hút và hiệu quả hơn. Singapore là một trong những quốc gia đi đầu trong lĩnh vực này.
Trường học Steve Jobs ở Hà Lan
Giống như Singapore, nhiều quốc gia trên khắp Châu Âu đã áp dụng nhiều dạng công nghệ khác nhau trong lớp học. Một số trường học trên khắp lục địa đã đưa iPad vào bài học của họ, chủ yếu để cho phép học sinh học theo tốc độ của riêng mình. Hà Lan đã tiến một bước xa hơn vào năm 2013 khi triển khai thí điểm 22 'trường học Steve Jobs', được đặt theo tên người đồng sáng lập Apple.
Những trường học sử dụng iPad này đã chứng kiến các tài nguyên truyền thống như sách và bảng phấn được thay thế bằng máy tính bảng và ứng dụng. Điều này không chỉ cho phép các trường điều chỉnh bài học theo nhu cầu của từng học sinh mà còn giúp giáo viên và phụ huynh theo dõi tiến độ học tập của học sinh. Việc đưa thêm công nghệ vào lớp học cũng giúp học sinh học được những kỹ năng công nghệ có giá trị. 
Kết quả của thí điểm này là khác nhau. Trong khi phương pháp tiếp cận iPad đầu tiên và tập trung vào việc học tập độc lập không hiệu quả với tất cả học sinh, một giáo viên tại trường Steve Jobs chính ở Sneek, Hà Lan, nói rằng trẻ em có động lực hơn nhiều và hoàn thành nhiều công việc hơn một cách độc lập.
Cuối cùng, chương trình thí điểm đã không thành công, khiến nhiều trường phải rời đi vì chi phí quá cao. Tuy nhiên, thí nghiệm của Hà Lan đã chứng minh rằng có một phần trẻ em có kết quả tiềm năng với phương pháp này, còn tiềm năng chưa được khai thác khi nói áp dụng công nghệ trong thế giới giáo dục.
Chúng ta học được gì từ những phương pháp giảng dạy khác nhau này?
Nếu có một điểm mấu chốt khi xem xét các phương pháp học tập khác nhau trên khắp thế giới thì đó là: mỗi học sinh là một cá thể độc lập. Những gì có thể hiệu quả với một học sinh ở Anh có thể không hiệu quả với một học sinh khác ở Trung Quốc, hoặc thậm chí là một học sinh khác trong cùng một lớp học. Điều quan trọng là giáo viên các cấp phải điều chỉnh phương pháp giảng dạy của mình để hỗ trợ tất cả học sinh trong quá trình học tập, phù hợp với văn hóa và đặc điểm tiếp thu thông tin. Đồng thời, các giáo viên cần quan tâm tới vấn đề sức khỏe và quyền được tôn trọng của các em.
Chắc chắn rằng, mỗi nước khác nhau đều có những quan điểm giá trị và những tiềm năng chưa được khai thác đúng cách. Khi tham khảo, chúng ta rút ra những quan niệm khoa học thích hợp để khuyến khích họ phát huy hết tiềm năng của mình, góp phần xây dựng nền giáo dục ngày càng tốt đẹp hơn cho thế hệ tương lai.
Xem thêm:
- Phương pháp giáo dục Montessori thế giới và Việt Nam
- Chi tiết chương trình Abeka Homechooling và cách đăng ký
- Sự phổ biến của Homeschooling trên thế giới
Khám phá thế giới giáo dục muôn màu là một hành trình thú vị và bổ ích, mang đến cho chúng ta nhiều bài học quý giá. Thebookland đã giới thiệu về 4 phương pháp giáo dục trẻ em của 4 quốc gia phát triển trên thế giới phần 1, ở phần tiếp theo, chúng tôi sẽ tiếp tục giới thiệu đến Quý phụ huynh và bạn đọc những phương pháp mới mẻ khác.
Nguồn: www.scholarcy.com, acrosophy.co.uk, www.oxford-royale.com, govinsider.asia,...
