Montessori ngay sau khi bắt đầu được giảng dạy đã trở thành làn sóng giáo dục tại hiện đại nhiều nước phát triển trên thế giới, cũng là định hướng giáo dục của rất nhiều trường học tại Việt Nam từ khi du nhập vào. Nhờ triết lý hiện đại, cởi mở mang tính cá nhân hóa cao, dù đã có mặt tại trên thế giới hơn 100 năm trước, xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2003, nhưng đây vẫn là mô hình giáo dục được ngành giáo dục nước nhà và nhiều bậc phụ huynh đánh giá cao. Montessori có gì đặc biệt mà lại có sức ảnh hưởng như vậy?
Phương pháp giáo dục Montessori là gì?
Dựa trên triết lý giáo dục rằng: Trẻ em là những cá nhân độc lập, có khả năng học hỏi một cách tự nhiên theo những thế mạnh riêng của bản thân. Thay vì chỉ truyền đạt kiến thức cho trẻ theo các tài liệu khô khan và rập khuôn như truyền thống, Nhà giáo dục người Ý Maria Montessori đã cho ra đời phương pháp giáo dục mang tính cá nhân hóa hơn cho trẻ em, mang chính tên của bà: Montessori. Maria đã dành 10 năm để nghiên cứu và thực nghiệm trước khi ứng dụng phương pháp này vào lớp học đầu tiên của bà có tên Casa dei Bambini, hay còn gọi là Children’s House (Ngôi Nhà Trẻ Thơ) tại một khu căn hộ nằm ở thủ đô Roma.
Phương pháp Montessori tập trung vào việc cung cấp cho trẻ em môi trường học tập sáng tạo được chuẩn bị sẵn, nơi trẻ em có thể khám phá và học hỏi theo tốc độ của riêng mình. Ngoài việc tập trung giáo dục cho trẻ em từ 0 - 6 tuổi, Montessori là phương pháp giáo dục được khuyến khích ứng dụng cho cả người trưởng thành.
Montessori trên thế giới và Việt Nam
Ra đời từ những năm đầu thế kỷ 20 mà tới nay, triết lý dạy học của phương pháp Montessori vẫn còn nguyên giá trị và được hầu hết các nền giáo dục phát triển trên thế giới sử dụng. Sau khi Montessori ra đời, nhiều cuộc đánh giá chất lượng được thực hiện nhằm phân tích hiệu quả của phương pháp này. Tương tự như những lý thuyết hiện đại và cởi mở khác khi mới ra đời, Montessori cũng gặp nhiều trở ngại trong quá trình truyền bá và áp dụng. Tuy nhiên nhờ các kết quả tuyệt vời mà Montessori đem đến cho trẻ em giúpmô hình ngày ngày càng được nhiều nhà giáo dục lựa chọn nghiên cứu và phát triển. Tới nay, Montessori được giảng dạy trên hơn 25.000 trường học ở Mỹ, Canada, Anh, Nhật Bản, Thụy Điển và nhiều nước khác, trong đó có Việt Nam.
Montessori bắt đầu xuất hiện ở Việt Nam từ năm 2003. Ở nước ta hiện nay có nhiều trường mầm non, tiểu học, trung học phổ thông tư nhân và cả công lập ứng dụng mô hình giáo dục này. Một số thành phố nổi bật như Hà Nội, Tp.HCM, Đà Nẵng, Nha Trang, Hải Phòng, Quảng Ninh, Thái Bình... Bên cạnh đó, để thúc đẩy phương pháp này, ngành giáo dục tổ chức nhiều cuộc hội thảo và các khóa huấn luyện định kỳ về Montessori cho giáo viên và phụ huynh.
Có thể thấy rằng, Montessori là phương pháp mang tính thực tiễn cao và được ứng dụng ngày càng phổ biến ở Việt Nam. Với mô hình này, trẻ được tham gia trải nghiệm và rút ra bài học, kích thích phát triển các giác quan, hình thành tư duy logic - giải quyết vấn đề, rèn tính kiên trì, cẩn thận, phát triển nhân cách toàn diện.
Nguyên tắc của phương pháp giáo dục Montessori
Tính cởi mở và hiện đại của Montessori thể hiện ở việc cho phép trẻ có thể phát triển tuỳ theo những khả năng riêng và thời gian riêng của bản thân. Từ đó, khi giáo dục theo mô hình này, các lớp học cần phải đảm bảo sự tôn trọng tính riêng biệt của mỗi trẻ, phải bố trí phòng học, bài học phù hợp những nhu cầu và mục đích của mỗi em.
Montessori dựa trên 6 nguyên tắc cơ bản gồm:
- Tôn trọng: Trẻ em là những cá nhân độc lập và cần được tôn trọng. Montessori không áp đặt học sinh, mà khuyến khích học sinh tự khám phá và học hỏi theo tốc độ của riêng mình.
- Tự do trong khuôn khổ: Mô hình này cho phép trẻ em tự do lựa chọn hoạt động và học hỏi theo tốc độ của riêng mình, nhưng vẫn trong khuôn khổ của một môi trường học tập được thiết kế phù hợp.
- Học tập thông qua thực hành: Phương pháp Montessori tin rằng học tập tốt nhất thông qua thực hành. Phương pháp này sử dụng các vật liệu học tập chất lượng cao, được thiết kế để khuyến khích trẻ em khám phá và học hỏi thông qua thực hành.
- Sự sáng tạo: Tin rằng trẻ em có khả năng sáng tạo tự nhiên khác nhau, Montessori khuyến khích trẻ em suy nghĩ và giải quyết vấn đề theo các cách mới mẻ khác nhau. Ví dụ, trẻ em có thể được yêu cầu sử dụng các vật liệu học tập để tạo ra các mô hình hoặc đồ chơi mới khác với mô hình đã có sẵn.
- Trách nhiệm: Ngoài việc được khuyến khích sáng tạo, tự do trong khuôn mẫu, trẻ em cũng cần được học cách chịu trách nhiệm về hành động của mình. Từ đó rèn luyện nhận thức về khái niệm đúng - sai, phân tích vấn đề, dám chịu trách nhiệm và sửa chữa lỗi lầm của mình.
- Sự độc lập: Độc lập từ nhỏ là bài học quan trọng mà mỗi trẻ em đều cần được dạy. Hành trình trưởng thành cần thiết sự hỗ trợ và giáo dục khoa học của bố mẹ. Trẻ được hướng dẫn tự làm các công việc cá nhân như xúc ăn, mặc đồ, xếp đồ dùng gọn gàng sau khi sử dụng,... Bằng những hoạt động đơn giản này sẽ nuôi dưỡng cho trẻ tính cách độc lập và thái độ sống đúng đắn, là nền móng giúp các em đứng vững ngoài xã hội khi trưởng thành.
Các nguyên tắc này được thể hiện rõ trong các buổi học và các chuẩn bị môi trường học tập của Montessori. Môi trường học tập Montessori được thiết kế các dụng cụ từ đơn giản tới sáng tạo để khuyến khích trẻ em tự khám phá và học hỏi.
Trong phương pháp Montessori, định hướng giáo dục được dựa theo các hoạt động chủ đạo trong mỗi giai đoạn phát triển lứa tuổi của trẻ em. Montessori cho rằng cách hướng dẫn các em phát triển trí não và khám phá kiến thức tốt nhất cần thích hợp với các hoạt động chủ đạo này. Từ đó đơn giản hóa phương pháp và có tính ứng dụng phù hợp với từng lứa tuổi.
Giáo dục theo Montessori đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc phát triển về mặt trí tuệ và kỹ năng sống của trẻ em và cả người lớn. Phương pháp này đã được áp dụng tại các trường học trên khắp thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Mặc dù nhiều phụ huynh nghe tên Montessori vẫn còn lạ lẫm, tuy nhiên triết lý giáo dục của Montessori cũng giống với định hướng phát triển giáo dục của ngành giáo dục Việt Nam hiện nay dành cho tất cả các cấp học.
Để biết cách ứng dụng chi tiết về Montessori từ các chuyên gia giáo dục, bố mẹ có thể tham khảo qua các sách giáo dục Montessori tại nhà:
- Montessori For Every Family: A Practical Parenting Guide To Living, Loving And Learning
- The Montessori Home: Create a Space for Your Child to Thrive
Như vậy, Thebookland đã chia sẻ tới bố mẹ những thông tin cơ bản và quan trọng về phương pháp giáo dục Montessori đối với trẻ em. Mong rằng qua bố mẹ sẽ có cái nhìn mới về cách dạy con và áp dụng những phương pháp khoa học phù hợp với con trẻ.
Lưu ý: Thebookland chỉ cung cấp các loại sách và đồ chơi giáo dục hỗ trợ cho chương trình Montessori, không bán khóa học/ nhận học viên Montessori. Cảm ơn Quý phụ huynh đã quan tâm và mời quý vị tham khảo đồ dùng học tập cho các con tại chuyên mục Shop của Thebookland!
Nguồn tham khảo số liệu: giadinh.suckhoedoisong.vn, tuoitre.vn, …
