Giáo dục có thể giúp chúng ta chấm dứt đói nghèo. Giáo dục cung cấp cho trẻ em những kỹ năng cần thiết để tồn tại và phát triển, mở ra cánh cửa tươi sáng đến với công việc và rất nhiều lợi ích khác mà các em cần để sống một cuộc sống trọn vẹn và hạnh phúc. Thực tế, UNESCO báo cáo rằng nếu tất cả học sinh ở các quốc gia thu nhập thấp chỉ có kỹ năng đọc cơ bản, ước tính có 171 triệu người có thể thoát khỏi vòng xoáy đói nghèo. Và nếu tất cả người lớn hoàn thành chương trình giáo dục trung học, chúng ta có thể cắt giảm tỷ lệ đói nghèo toàn cầu hơn một nửa.
Nhận thức được những gì đang diễn ra trong thế giới giáo dục là sẽ giúp cha mẹ nắm bắt được tình hình giáo dục trẻ em hiện nay, từ đó đưa ra những phương pháp và giải pháp giáo dục hiệu quả cho con.
Theo tờ Concern, sau đây là 9 vấn đề hàng đầu mà giáo dục phải đối mặt vào năm 2024.
1. Xung đột và bạo lực
Xung đột là một trong những lý do chính khiến trẻ em không được đến trường, USAID ước tính có khoảng 125 triệu trẻ em không được đến trường đang sống trong vùng xung đột.
“Theo VTV, ước tính của Liên hợp quốc cho thấy, hiện nay có khoảng 400 triệu trẻ em trên toàn cầu, tức là cứ 5 trẻ em thì có 1 trẻ đang sống trong xung đột hoặc phải chạy trốn khỏi các khu vực xung đột. Nhiều em đang bị thương, bị giết hoặc bị xâm hại tình dục. Một số trẻ em đang bị các lực lượng hoặc nhóm vũ trang tuyển dụng. Liên hợp quốc đã xác minh hơn 315 nghìn vụ vi phạm nghiêm trọng về quyền trẻ em ở các khu vực có xung đột từ năm 2005 đến năm 2022.”
“Mới nhất, đã có hơn 4.500 trẻ em đã thiệt mạng tại Gaza kể từ khi xung đột bùng phát ngày 7/10/2023. Ước tính, trung bình mỗi 10 phút có 1 đứa trẻ ở Gaza tử vong.”
Giáo dục là một phao cứu sinh vô cùng hiệu quả đối với trẻ em trong xung đột. Giáo dục bảo vệ trẻ em khỏi bị bóc lột sức lao động bằng những công việc tay chân cực khổ và các kẻ lừa đảo, đồng thời mang lại cho các em kiến thức và kinh nghiệm ứng phó trong các hoàn cảnh khó khăn. Trẻ sẽ biết lựa chọn những con đường đúng đắn và tốt đẹp để sống. Đây cũng là một yếu tố quan trọng trong việc giảm nguy cơ xảy ra xung đột trong tương lai ở một số khu vực nhất định.
Tuy nhiên, bất chấp luật nhân đạo quốc tế, các trường học đã trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công trong nhiều cuộc xung đột gần đây. Nhiều phụ huynh đã chọn cách cho con em mình ở nhà vì lý do này. Mặc dù bảo vệ được tính mạng nhưng thời gian và cách thức giáo dục trở lại gặp rất nhiều khó khăn.
Theo UNESCO, hai năm đầu tiên của cuộc khủng hoảng Syria đã xóa sạch mọi tiến bộ về giáo dục của đất nước kể từ đầu thế kỷ 21. Việc khôi phục lại những năm tháng đã mất này cũng tốn nhiều thời gian và công sức hơn, với nhiều trẻ em Syria cần được chăm sóc tâm lý xã hội, cản trở quá trình học tập "bình thường". Không may, khi xung đột kéo dài hơn, chúng cũng đe dọa tạo ra nhiều thế hệ bị mất mát.
2. Bạo lực học đường
Bạo lực học đường là một tệ nạn mà bất kỳ quốc gia nào cũng gặp phải. Một nghiên cứu của Liên Hợp Quốc phát hiện ra rằng, trong khi 102 quốc gia đã cấm hình phạt thể xác đối với học sinh trong trường học, lệnh cấm đó không phải lúc nào cũng được thực thi. Nhiều trẻ em đã phải đối mặt với bạo lực tình dục và bắt nạt trong lớp học, từ các bạn học hoặc thậm chí là giảng viên và nhân viên.
Trẻ em thường sẽ chuyển trường hoặc bỏ học hoàn toàn để tránh những tình huống này. Khi các em tiếp tục ở lại trường, tình trạng bạo lực mà các em trải qua có thể ảnh hưởng đến tâm lý, các kỹ năng xã hội và lòng tự trọng đáng kể. Nó cũng có tác động tiêu cực đến thành tích học tập và nhân cách của trẻ. Nhiều khả năng các em sẽ có xu hướng rơi vào sự cám dỗ của các con đường không lành mạnh.
3. Biến đổi khí hậu
Tưởng chừng như không hề liên quan nhưng biến đổi khí hậu lại được các chuyên gia đánh giá là một mối đe dọa lớn đối với giáo dục. Các sự kiện thời tiết khắc nghiệt và thiên tai liên quan trên thế giới đã phá hủy nhiều trường học và các cơ sở hạ tầng quan trọng khác để tiếp cận giáo dục (như đường sá), và việc xây dựng lại các lớp học bị hư hại không thể diễn ra trong một sớm một chiều.
Biến đổi khí hậu gắn chặt với đói nghèo, nó khiến các gia đình phải cho con nghỉ học khi họ không còn khả năng chi trả học phí hoặc cần con đi làm sớm để phụ giúp tài chính cho gia đình.
Về mặt tâm lý, tình trạng biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em, cả về thể chất và tinh thần, khiến việc theo kịp việc học trở nên khó khăn. Đôi khi, chính giáo viên cũng khó tập trung vào việc giảng dạy cho trẻ.
4. Mùa thu hoạch nông sản
Trong các cộng đồng nông nghiệp, mùa màng vừa là nguồn thực phẩm vừa là nguồn thu nhập quan trọng. Trong những giai đoạn thu hoạch, trẻ em thường phải nghỉ học trong nhiều tuần để giúp gia đình thu hoạch và bán hàng giúp gia đình. Điều này gây gián đoạn đến việc học của các em.
5. Giáo viên không được trả lương và trình độ không đủ
Một số quốc gia đang có xung đột, khi chính phủ không hoạt động đầy đủ, công chức và giáo viên thường không được trả lương trong nhiều tháng liền. Nhiều người không có lựa chọn nào khác ngoài việc nghỉ việc để tìm nguồn thu nhập khác hoặc chuyển đến các địa phương khác để kiếm sống.
Kết quả là, nhiều trường học thường phải vật lộn để tìm giáo viên đủ tiêu chuẩn thay thế. Khi không có giáo viên đủ năng lực giảng dạy trong lớp học, trẻ em sẽ phải chịu thiệt thòi nhiều nhất. Ở Châu Phi cận Sahara, Ngân hàng Thế giới ước tính rằng tỷ lệ giáo viên được đào tạo đã giảm từ 84% vào năm 2000 xuống còn 69% vào năm 2019 (chưa có thông tin cập nhật nào về cách đại dịch có thể ảnh hưởng đến những con số này).
6. Chi phí vật tư và đồng phục
Mặc dù nhiều quốc gia cung cấp chương trình giáo dục tiểu học miễn phí, việc các em đi học từ nhà tới trường vẫn tốn phí. Cha mẹ và người giám hộ thường phải trả tiền đồng phục bắt buộc và các khoản phí khác như đồ dùng học tập cũng cần thiết. Đối với rất nhiều gia đình nghèo, chỉ riêng những chi phí này cũng có thể khiến học sinh không được đến lớp.
7. Học sinh lớn tuổi nghỉ học
Theo UNICEF, thanh thiếu niên có khả năng nghỉ học gấp đôi so với trẻ em nhỏ tuổi hơn. Trên toàn cầu, điều đó có nghĩa là cứ 5 học sinh trong độ tuổi từ 12 đến 15 thì có một học sinh nghỉ học. Khi trẻ em lớn lên, chúng phải đối mặt với áp lực bỏ học ngày càng tăng để đi làm đóng góp tài chính của gia đình.
8. Trẻ em gái bị thiệt thòi
Ở nhiều quốc gia trên thế giới, trẻ em gái không được cha mẹ cho phép tiếp cận với giáo dục hơn trẻ em trai. Điều này bất chấp mọi nỗ lực và tiến bộ xã hội - giáo dục đã đạt được về việc thúc đẩy tăng số lượng trẻ em gái đến trường trong những năm gần đây. Theo UNESCO, có tới 80% trẻ em gái trong độ tuổi đi học hiện đang nghỉ học có khả năng sẽ không bao giờ được đến trường. Đối với trẻ em trai, con số đó chỉ là 16%. Tỷ lệ này cao nhất trong các khu vực đói nghèo.
Bên cạnh đó, nhiều trường học không có nhà vệ sinh (chưa kể đến nhà vệ sinh riêng cho nam và nữ). Điều này thường có nghĩa là các bé gái phải nghỉ học nhiều hơn khi đến kỳ kinh nguyệt. Ngân hàng Thế giới ước tính rằng các bé gái trên toàn thế giới phải nghỉ học tới 20% số ngày do đói nghèo và kỳ thị kinh nguyệt.
Hơn nữa, các bé gái cũng có thể bị ép phải bỏ học để giúp đỡ gia đình hoặc kết hôn. Các bé gái kết hôn sớm hoặc kết hôn ép buộc thường bỏ học để chăm sóc gia đình mới của mình. Theo Liên hợp quốc, 33% bé gái ở các quốc gia có thu nhập thấp kết hôn trước tuổi 18. Chỉ hơn 11% kết hôn trước tuổi 15.
9. Rào cản ngôn ngữ và trình độ đọc viết
Ngay cả khi một đứa trẻ đi học ở thị trấn nơi chúng sinh ra và lớn lên trong suốt cuộc đời, chúng vẫn có thể gặp phải rào cản ngôn ngữ trong lớp học giữa tiếng mẹ đẻ và ngôn ngữ chung chính thức được sử dụng trong hệ thống giáo dục. Ở hạt Marsabit, Kenya, ngôn ngữ đầu tiên của hầu hết trẻ em là Borana. Khi học sinh bắt đầu đi học, chúng phải học hai ngôn ngữ mới để hiểu giáo viên của mình: tiếng Swahili và tiếng Anh.
UNESCO ước tính rằng 40% trẻ em trong độ tuổi đi học không được tiếp cận giáo dục bằng ngôn ngữ mà chúng hiểu. Điều này đặc biệt khó khăn đối với những học sinh đã di cư đến một quốc gia mới, chẳng hạn như trẻ em tị nạn Syria đang được nuôi dưỡng tại Türkiye: Chúng không chỉ phải chuyển từ tiếng Ả Rập Levant sang tiếng Thổ Nhĩ Kỳ mà còn phải học một bảng chữ cái hoàn toàn mới.
Điều này ảnh hưởng đến khả năng đọc hiểu, giao tiếp tại lớp và làm bài tập của trẻ, một vấn đề quan trọng trong giáo dục. Nếu một học sinh gặp khó khăn khi đọc thì có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập của các em ở tất cả các môn học khác. Nhiều học sinh đã bỏ học khi cảm thấy không theo kịp chương trình học.
Xem thêm:
- 7 xu hướng giáo dục trẻ em nổi bật 2024
- 7 cách giúp con tự giác sử dụng Internet an toàn và lành mạnh
Thật khó để dự đoán được mọi vấn đề trong tương lai hoặc biết mọi chi tiết về tình hình hiện tại của giáo dục. Việt Nam là một đất nước hòa bình và trẻ em chưa cần phải lo lắng đến những ảnh hưởng từ xung đột vũ trang. Tuy nhiên các em vẫn phải đối mặt với nhiều nguy cơ tiềm ẩn khác đến từ Internet,... Cập nhật những tin tức giáo dục trong và ngoài nước giúp cha mẹ có kế hoạch dạy con hiệu quả hơn. Mời Quý phụ huynh xem thêm những tin tức giáo dục nổi bật khác tại Blog của Thebookland.
Theo Concern Worldwide.
